Hac Nedir?

"Allah'a doğru yönelme, işlenilen günahlardan arınma, Hak yolunda feragat etme, zorlukları göğüsleme ve dinin özüyle temasa geçme" manasına gelen hac kelimesi terim olarak, Mekke'de yer alan Kâbe’yi ve civarındaki kutsal yerleri, belirli vaktiler içerisinde, usulüne uygun olarak ziyaret etmek ve yapılması gereken diğer menasiki yerine getirmek demektir. İslamiyet’in esaslarından biri olarak bilinen hac, Hicret’ten sonra Müslümanlara farz kılınmıştır.

Ayrıca Peygamberimiz (sav) hadislerinde haccın Müslümanlar için önemini belirtmiş ve nasıl olması gerektiğini kendisi yaparak göstermiştir. Yapmaya güç yetiren,  sağlık ve maddi yönden haccetme olanağına sahip, özgür, aklı baki ve erinlik çağına erişmiş Müslümanların, bir defa haccetmeleri gerekmektedir. Bu şartları kendisinde bulunduran bir kişi, durumunu kaybetmeden bu ibadeti yerine getirmelidir.

Hac ibadeti kişinin her şeyini geride bırakarak kendisini yaratan ve şekillendiren, kâinatın tek maliki ve tek söz sahibi olan Allah’a doğru bir yolculuğa çıkmasıdır. İnsanların Allah’ın huzurunda duracağı günün yani mahşerin provası olan hac ibadetini yapacak olan kişi, bütün dünya işlerinden arınır ve sadece Allah’a yönelir.

Hacca Kimler Gidebilir?

Hac ibadeti için kutsal topraklara yeterli imkânı bulunan her Müslüman gidebilir. Çünkü bu ibadet dinen imkânı olmayan Müslümanlara zorunlu kılınmamaktadır. Bu konu hakkında Kur’an-ı Kerim'de; "Gitmeye gücü yetenlerin Kâbe'yi ziyaret etmeleri, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır" ayeti yer almaktadır. (Al-i İmran, 3/97).  Ayrıca ömründe bir kere hac etmiş bir Müslümanın tekrar hac etmesi gerekmemektedir.

Haccın Zamanı ve Çeşitleri

Şevval, Zilkade ve Zilhicce’nin ilk on günü Hac ayları olarak kabul edilir. Hac ibadeti 3'e ayrılır. Bunlar, İfrad Haccı, Temettü Haccı ve Kırân Haccı olarak tanımlanır.

İfrad Haccı

İfrad Haccı, kelime anlamı olarak "umresiz hac" anlamına gelen bir kelime olup bu hac ibadeti, umre yapılmadan sadece hac yapmakla yerine getirilmiş olur.

Temettü Haccı

Temettü kelimesi anlam olarak "yararlanmak, istifade etmek" anlamlarına gelen bir kelimedir. Temettü haccı, aynı yıl içerisinde umre ve haccı ayrı niyet ve ayrı ihramla yapılmasıyla yerine getirilir. Hac ayları içerisinde ihrama girip umre yaptıktan sonra ihramdan çıkıp hac için yeniden ihrama girip hac ibadetini yerine getirmekle Temettü Haccı yapılmış olur. Ancak Harem ve Hil bölgelerinde yani mikat sınırları içerisinde ikamet edenlerin Temettü Haccı yapmaları dinen uygun değildir.

Kırân Haccı

‌Kırân Haccı, kelime anlamı olarak "birleştirme haccı" anlamına gelir. Bu hac türünde umre ve hac için ikisine birden niyet ederek aynı yılın hac ayları içerisinde umre ve haccı aynı ihramla yerine getirmektir. Umre ve haccın ikisine birden niyet ettikten sonra umreyi yapıp ardından ihramdan çıkmadan hac yapmakla Kırân Haccı yapılmış olur. Aynı şekilde Harem ve Hil bölgelerinde yani mikat sınırları içerisinde ikamet edenlerin Kırân Haccı da yapmaları dinen uygun değildir.

Haccın Farzları

Haccın yerine getirilmesi gereken 3 farzı vardır. Bunlar:

1- İhramlı Olmak

2- Vakfeye Durmak

3- Kâbe-i Muazzamayı Tavaf-ı ziyaret etmektir.

İhram, hac ve umre ibadetlerini yerine getirmek isteyenlerin örtmesi gereken bir çeşit örtüdür. Hac veya umre yapacak bir Müslümanın ihrama girmesi gerekmektedir.

Vakfeye durmak ise, Mekke civarlarında yer alan Arafat dağının olduğu bölgede bir miktar durmaktır. Bu ibadet haccın rükünlerindendir. Bu rükün yapılmadığında hac bozulur. Bundan dolayı Peygamberimiz (sav): "Hac, Arafat`tır" buyurmuştur. Vakfenin şartı, vakittir. Vakitle kastedilen ise, Zilhicce ayının 9. günü yani arife günü öğleden başlayarak Kurban bayramının 1. günü fecrin doğuşuna kadar olan süre içerisinde Arafat’ta bir süre bile olsa bulunmaktır.

Tavaf ise, Hacer-i Esved'in bulunduğu köşeden Kâbe sola alınarak ve Kabe’nin kapısına doğru sağa gidilerek Kâbe'nin etrafında dönmektir. Böylece her dönüş Hacer-i Esved'in yer aldığı köşeden baslar ve orada sona erer. Her bir devire şavt denir. Tavafın yerine gelmesi için yedi tane şavt yapılması gerekir.